De neerslag in de zomertijd bestaat in het algemeen uit korte, flinke buien.
De hoeveelheid neerslag van zo’n zomerse regenbui is vaak groter dan een gemiddeld riool in korte tijd kan verwerken.
Met name geeft dit in de oudere centra van stedelijke gebieden nare gevolgen zoals verkeersoverlast en ondergelopen kelders van gebouwen.

Als oorzaak kan worden genoemd:

  • ontgroening van de oppervlakte door toenemende aanleg van gesloten bestrating en noodzakelijke bebouwing.
  • samenkomst van meerdere rioleringssystemen, waarbij het ontwerp van de oudere bestaande rioleringsystemen geen inzicht was in de ontgroening van de oppervlakte.
  • veranderend klimaat, de zomerse regenbuien worden vaker en in hevigere, mate geregistreerd

Ondanks dat het regenwater na verloop van tijd via het riool is afgevoerd, is men geconfronteerd met alle ongemakken van het stagnerende water.

Voorkomen is beter dan genezen, daarom zal de oplossing moet worden gezocht in:

  1. aanleg van nieuwe eventueel gescheiden rioolsystemen voor de verschillende afvalstromen. is niet altijd mogelijk.
  2. voorzieningen d.m.v. kunstmatige opvangplekken voorzien van groenstroken, boven en ondergrondse bassins, waterpleinen enz.
  3. renovatie van platte en licht hellende daken naar uitvoering als begroeid dak (groendak)

De bijdrage van het begroeide dak aan de waterhuishouding bestaat enerzijds uit het feit dat verhard oppervlak wordt beperkt, waardoor het regenwater wordt gebufferd in het groene dak (watervasthoudend vermogen) en met vertraging wordt vrijgegeven aan het riool (waterdoorlatend vermogen).De piek van de regenbui wordt hierdoor afgevlakt waardoor het huidige riool de regenbui wel kan verwerken.

Oplossingen 1 en 2 zijn meer gericht op de lokale overheden terwijl oplossing 3 meer gericht is naar de gebouweigenaren.
Lokale overheden en waterschappen stimuleren daarom het gebruik van het begroeide dak. Als subsidiegever bij toepassing van begroeide daken (nieuwbouw en/of renovatie) stellen zij in de regel eisen aan watervasthoudend- , waterdoorlatend vermogen en vertragingstijd met de doelstelling de afvoer van regenwater in extreme omstandigheden te verlagen.

Watervasthoudend vermogen
Het watervasthoudend vermogen van een begroeid dak wordt berekend uit het verschil tussen de jaarlijkse gemiddelde hoeveelheid gevallen neerslag en de afgevoerde waterhoeveelheid.
Het watervasthoudend vermogen wordt in belangrijke mate bepaald door de detaillering van de toegepaste dakopbouw.
Gericht ontwerp (o.a. vegetatievorm, laagdikte), materiaalkeuze (o.a. structuur van substraat,type drainage) en kwaliteit van de uitvoering bepalen de opslagcapaciteit, welke uiteindelijk resulteert in een tijdsvertraging en de hoeveelheid af te voeren regenwater.

Waterdoorlatend vermogen
Het waterdoorlatend vermogen geeft de doorlaatstroming aan in de lengte en per tijdseenheid in een verdichte en waterverzadigde toestand.
Het waterdoorlatend vermogen is afhankelijk van de weerstand, welke het regenwater ondervindt door het daktuinsysteem Ook hierbij is het ontwerp, materiaal keuze en uitvoering van essentieel belang.

Vertragingstijd
Met de vertragingstijd wordt bedoeld de tijd die verstrijkt tussen de aanvang van de neerslag en het bereiken van het afvoersysteem. (riolering, oppervlakte water). Deze tijd is dus mede afhankelijk van beide bovengenoemd waardes.
De waterbuffering (droge opbouw of een verzadigde opbouw beïnvloed ook de vertragingstijd).

Extreme omstandigheden
Gemiddeld over Nederland valt er jaarlijks ongeveer 800 millimeter neerslag. De gemiddelde maandelijkse hoeveelheid neerslag in een zomermaand verschilt weinig van de hoeveelheid in een wintermaand, maar in de wintermaanden duurt de neerslag wel gemiddeld twee keer zo lang als in de zomer (figuur 1). In de zomer valt de regen in veel kortere tijd, vaak tijdens zware buien.

Fig 1 –  Maandgemiddelde neerslagen en –duur De Bilt 1981-2010
Bron: Bosatlas van het klimaat

Onder extreme omstandigheden wordt dan ook verstaan een stortbui na een periode van langere droogte. Is het substraat droog dan moet snel water kunnen worden opnemen. Dit wordt ook wel aangeduid als het vermogen tot herbevochtiging (herbevochtigingsvermogen). Dit vermogen is van belang voor een juiste interpretatie van de hierboven omschreven eisen.
De waterbuffering van en de vertraging doorheen een begroeid dak zorgt er mede voor dat de neerslag vertraagd in het plaatselijke rioleringssysteem komt waardoor overbelasting kan worden uitgesteld en voorkomen.

Door het ontbreken van een nationale richtlijn wordt door de VBB geadviseerd de  dakbegroeiingsrichtlijn te volgen. Hierin zijn opgenomen de aan te houden waarden voor het procentuele jaarlijkse watervasthoudend vermogen bij dak begroeiingen in relatie tot de dikte van de opbouw.

Figuur 2 toont het watervasthoudend vermogen zoals deze in de richtlijnen zijn vermeld en heeft betrekking op de plaatsen met een jaarlijkse neerslag van 650-800 mm. In regio’s met geringere jaarlijkse hoeveelheden is de waterbuffering groter en in regio’s met grotere jaarlijkse hoeveelheden overeenkomstig kleiner.
Fig. 2 Watervasthoudend vermogen en reductiefactor voor diverse dakafwerkingen
Bron: FLL

Voor de combinatie van begroeide dakafwerking met drainage- en/of wateropvangsystemen kan de leverancier informatie verstrekken. De vertraging is mede afhankelijk van de hoeveelheid neerslag en de verzadiging van de toegepaste materialen in de dakopbouw. Het is bekend dat, afhankelijk van het type dakbegroeiing en waterbuffering, een vertraging van 40min tot 3uur mogelijk is.
Huidige onderzoeken richten zich meer op de praktijk situaties in extreme omstandigheden, op de relatie tussen de verschillende materialen in de diverse opbouwen, eventueel aangevuld met een gerichte rekenmethode. Hiermee worden er praktisch handvaten ontwikkeld om de waterhuishouding van daktuinsystemen/substraten onder praktijkomstandigheden te voorspellen.

Subsidie verlenende instanties en leveranciers kunnen hiermee hun groendak systeem per object specificeren. Dit geeft een positieve impuls ter verbetering en ontwikkeling van de begroeide daken voor de gehele branche.

Het opnemen van deze onderzoeksmethode en resultaten in een Nationale (NEN) en/of geharmoniseerde Europese (EN) norm kan dan met een zorgvuldig uitgevoerd begroeid dak een bewuste bijdrage leveren aan het voorkomen van overlast ten gevolge van intense (zomerse) regenbuien.